توزیع مجدد باران در توده های خالص بلندمازو و راش شرقی جنگل های خزری (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود)

این پژوهش با هدف تعیین مقادیر اجزای بارندگی (داربارش، ساقاب و باران ربایی) در دو تودۀ جنگلی خالص از گونه های بلندمازو (quercus castaneifolia c.a.m) و راش شرقی (fagus orientalis lipsky) در جنگل آموزشی-پژوهشی دانشگاه تهران (جنگل خیرود) اجرا شد. مقدار بارندگی کل با استفاده از سه عدد جمع آوری کنندۀ باران، که در نزدیک ترین فضای باز نسبت به پلات های مورد تحقیق قرار گرفته بودند، اندازه گیری شد. به منظور جمع آوری داربارش، 35 عدد جمع آوری کنندۀ داربارش به صورت تصادفی در سطح هر توده قرار داده شد. ساقاب تولیدی با استفاده از جمع آوری کننده های مارپیچی که در ارتفاع برابر سینۀ درختان دو گونه با قطرهای مختلف نصب شده بود، اندازه گیری شد. مقدار باران ربایی از تفاضل بارندگی کل و مجموع داربارش و ساقاب محاسبه شد. در طول دورۀ بررسی، 13 و 14 مورد بارندگی با عمق تجمعی 297 و 270 میلی متر به ترتیب برای بلندمازو و راش شرقی ثبت شد. سهم متوسط داربارش، ساقاب و باران ربایی برای گونه بلندمازو به ترتیب 5/75، 26/0 و 24/24 درصد و برای گونه راش به ترتیب 3/71، 7/2 و 26 درصد از بارندگی کل برآورد شد. بین نسبت داربارش به بارندگی کل‏ْ‏، در بلندمازو و راش شرقی روابط افزاینده و قوی به دست آمد. به علاوه، نتایج نشان داد که بین نسبت باران ربایی به بارندگی کل و بارندگی کل در هر دو گونه، روابط کاهنده و به نسبت قوی برقرار است. تحقیق حاضر، زیاد بودن سهم باران ربایی را در جنگل های مورد بررسی نشان داد و لزوم اندازه گیری آن را در محاسبه تراز آبی حوضه های آبخیز آشکار کرد.